مهاجرت هدایت شده یهودیان ایران به فلسطین از زمانی شروع شد که قیمومت انگلیس بر فلسطین در شورای جامعه ملل مطرح شد و در ۲۴ ژوئیه ۱۹۲۲ به تصویب رسید. در سند قیمومت آمده بود، آژانس یهود در امور فلسطین The Jewish Agency for Palestine اختیاردار مهاجرت یهودیان خواهد بود. این آژانس فعالیت خود را با نام کمیته اجرایی صهیونیستی در امور فلسطین آغاز کرد؛ و مهمتر آن که انگلستان نیز موظف و متعهد بود که مهاجرت یهودیان به فلسطین را تسهیل کند. جریان مهاجرت یهودیان به فلسطین، قبل از این نیز وجود داشت؛ اما به گزارش اداره سوم سیاسی وزارت امور خارجه ایران از وقتی که فلسطین در تحت اختیار دولت انگلیس واقع شده است و تشویقاتی که از طایفه یهودی برای مهاجرت به آن جا می شود عده زیادی از هر نقطه عالم به طرف فلسطین مهاجرت مین مایند. اعلامیه بالفور ( ۱۹۱۷ م) را باید نقطه آغاز این مهاجرتهای سیاسی دانست و پیش از آن حداقل در مورد ایران جنبه های زیارتی و تجارتی غلبه داشته است. به درستی نمیت وان برآورد کرد چه تعداد از یهودیان ایرانی از زمان صدور این اعلامیه تا آغاز قیمومت انگلستان بر فلسطین ( ۱۹۲۲ م/ ۱۳۰۱ ش) یعنی در فاصله حدود پنج سال، ایران را به قصد فلسطین ترک کرده اند. منابع یهودی نیز در این مورد اطلاعاتی به دست نمی دهند. می توان حدس زد که آمار این مهاجرت در فاصله زمانی یاد شده، بسیار اندک بوده است، چرا که پدیده مهاجرت نمی توانست به شکلی آنی در اجتماع نه چندان پرشمار یهودیان ایران تأثیر گذاشته، آنان را وادار به ترک زادگاه، کسب و کار، علائق و خویشان خود کند. اگر بپذیریم که در ۱۹۲۲ م/ ۱۳۰۱ ش در مجموع ۷۸۴۴ نفر یهودی از سراسر جهان و عمدتاً از اروپا به فلسطین هجرت کرده اند ، سهم ایران در سال های ۱۹۲۲ ۱۹۱۷ چه میزان می توانست باشد؟ این آمار هر چه باشد از حدّ بسیار اندک فراتر نمی رود. اما شمار یهودیان مهاجر پس از قیمومت انگلستان بر فلسطین را نمی توان با این قید برآورد کرد. با این که پس از جنگ جهانی اول موضوع مهاجرت یهودیان به امری ملموس برای دولت ایران تبدیل می شود، اما در سال ۱۳۰۱ ش/ ۱۹۲۲ م، مسئله مهاجرت به جایی می رسد که نماینده سیاسی ایران در شام ابراز می دارد، فوج فوج از ایران هجرت کرده به فلسطین آمده اند. چه عوامل و اسبابی باعث رشد مهاجرت یهودیان ایران به فلسطین شد؟ نقش انگلستان که رسماً عهده دار زمینه سازی این مهاجرتها بود، چه بود؟ رخدادهای سال ۱۳۰۱ ش/ ۱۹۲۲ م چه ارتباطی با مهاجرتهای یهودیان ایران داشت؟
