بدون تردید مرحله مهم صعود رضاخان به منصب ریاست الوزرائی و البته به دنبال آن ایجاد بلوای جمهوری، تقلبات گسترده در انتخابات مجلس پنجم بود، به طوری که وقتی به اصطلاح این انتخابات انجام شد، معلوم گردید به جز تهران، قشون با انتخاباتی فرمایشی کسانی را روانه مجلس کرده است که موردنظر وزارت جنگ و شخص رضاخان بوده اند. این انتخابات راه را برای به دست گرفتن سهل و آسان ریاست الوزرائی توسط رضاخان هموار کرد. به عبارتی وقتی قوه مقننه تحت سیطره قزاقان درآمد، تسلط بر قوه مجریه خودبخود در طالع آنها هویدا شد. امرای لشکر در اطراف و اکناف کشور شروع به مداخله در صندوق های رأی کردند، حتی از قبل معلوم بود چه کسانی به عنوان نماینده وارد مجلس خواهند شد. تقلب در انتخابات از مجلس پنجم به بعد رویه معمول کارگزاران رضاخان شد، تا جائی که کار به جائی رسید که نمایندگان مجلس هفتم به بعد بدون استثنا ابتدا باید رضایت دربار پهلوی را جلب می کردند، آنگاه نام آنها در فهرست نمایندگان آن دوره گنجانیده میشد. همچنین از قبل معین بود فلان نماینده از کدام حوزه انتخابیه باید برگزیده شود. فهرست مزبور در اختیار نظمیه قرار داده می شد و نظمیه هم هزاران تعرفه انتخاباتی را خود تکمیل میکرد و به صندوقهای رأی می انداخت. گاهی اهل محل به هیچ وجه نمی دانستند نماینده شان کیست. بیشتر اوقات آنها حتی نام نماینده خویش را نمیدانستند. نمایندگانی هم که دارای استقلال رأی بودند، ناچار استفعا میکردند.

آرتور چستر میلسپو (Aurthur Chester Millspaugh) روز اول مارس ۱۸۸۳م، در مزرعهای واقع در ۵ مایلی شهر «آگوستا» (Augusta) در ایالت میشیگان متولد شد. دوره دبیرستان را در شهر «آگوستا» در سال ۱۹۰۲ به پایان رساند. سال ۱۹۰۸ درجه لیسانس از کالج «آلیبون»، در سال ۱۹۱۰ درجه فوق لیسانس از دانشگاه ایلینویز و بالاخره سال ۱۹۱۲ درجه دکترای خود را در رشته «اقتصاد» از دانشگاه معروف «جان هاپکینز» دریافت کرد. بعد در سال ۱۹۳۹ یک درجة دکترای افتخاری حقوق نیز از طرف دانشگاه ایلینویز به او اعطا شد.

از سال ۱۹۱۲ به عنوان استاد علوم سیاسی در کالج «ویت من» واشنگتن و از سال ۱۹۱۷ در سمت دانشیار علوم سیاسی دانشگاه «جان هاپکینز» به کار پرداخت. در اواخر سال ۱۹۱۸ در وزارت خارجه آمریکا استخدام شد و به عنوان مشاور درجه چهارم در امور اقتصادی نفت مشغول به کار گردید و در همین سمت بود که برای بار اول در سال ۱۹۲۲ به استخدام دولت ایران درآمد.

میلسپو اندکی پس از پایان دوره نخست خدمت خود در ایران در سال ۱۹۲۷م، از طرف وزارت امور خارجه آمریکا به سمت مشاور کل امور مالی هائیتی منصوب شد. فعالیت وی در هائیتی سه سال ادامه یافت. وی پس از پایان سال ۱۹۲۹م، به آمریکا و فعالیتهای دانشگاهی بازگشت و در سال ۱۹۳۰ به تدریس در دانشگاه و همکاری با مؤسسه بروکینگز (Brookings Institute) واشنگتن پرداخت تا آنکه دوباره در فاصله سالهای ۱۹۴۳ تا ۱۹۴۵ به ایران آمد و ریاست کل دارایی ایران را به عهده گرفت و درباره مأموریت ثانوی خود در ایران، کتاب «آمریکاییها در ایران» را نوشت و پس از بازگشت از ایران دوباره در همان شغل سابق در مؤسسه بروکینگز مشغول به کار شد.

میلسپو در سال ۱۹۴۹م، بازنشسته شد و در پنج سال آخر زندگی، ریاست شورای نویسندگان (سردبیری) روزنامه «کالامازوگازت» را به عهده داشت. دکتر میلسپو عصر روز ۲۴ سپتامبر ۱۹۵۵ به علت سکته قلبی درگذشت و در شهر زادگاهش «آگوستا» در ایالت میشیگان به خاک سپرده شد

ضرورت پایان دادن به حضور نظامی انگلیسها در جزیره هنگام و بندر باسعیدو و جزیره قشم در سالهای ۱۳۰۷ و ۱۳۱۲ خورشیدی منجر به مداخله نظامی نیروی دریایی ایران می گردد. در سال ۱۳۰۷ نیروی دریایی ایران با دستور دولت مرکزی به جزیره هنگام می رود و با وجود مخالفت نظامیان انگلیسی، حاکمیت دولت مرکزی را بر هنگام اعمال مینماید. در سال ۱۳۱۲ نیز به دستور فرماندهی نیروی دریایی ایران یعنی «غلامعلی بایندر» ناوپلنگ به بندر باسعیدو جزیره قشم رفته و با پائین آوردن پرچم انگلستان، پرچم ایران را در این بندر به اهتزاز درمی آورد. این اقدام، هیجان گسترده ای در بحرین و ساحل جنوبی خلیج فارس ایجاد می کند، اما انگلیسها نیز ساکت نمی نشینند و اعتراضات گسترده و پیاپی را علیه دولت ایران اقامه می نمایند. در این میان، رضاشاه و ارکان حرب کل قشون نیز به سرزنش بایندر می پردازند و وی را به دلیل اقدام ابتکاری اش در اخراج انگلیسها از باسعیدو مورد نکوهش قرار داده و او را به خودسری متهم مینمایند. انگلیسها نیز از فرصت استفاده کرده و ضمن بازگشت به باسعیدو، تبلیغات زیادی علیه نیروی دریایی ایران به راه می اندازند. با این حال، مقاومت دستگاه سیاست خارجی ایران منجر به خروج انگلیسها از باسعیدو می گردد ولی با تأکیدات رضاشاه، بایندر از ادامه سیاست تعرضی نسبت به انگلیسها دست برمی دارد. بدین ترتیب با وجود آزادی باسعیدو، بخش دیگری از خاک ایران یعنی بحرین کماکان در اشغال نظامی انگلیس باقی مانده و بایندر موفق به تداوم سیاست های خویش نمی گردد.

کتاب «پادشاه سازان: اختراع خاورمیانة مدرن» در دوازده فصل به همراه پیشگفتار و مؤخره تدوین و در سال ۲۰۰۸ توسط مؤسسه W.W.Norton& Company چاپ شده است.

فصل نهم این کتاب به روایت روی کار آمدن رضاشاه در صحنه سیاسی ایران و جلوس او بر تخت پادشاهی اختصاص دارد. اما نکته جالب توجه در این فصل، این است که راویان داستان و همچنین نویسندگان کتاب در نقش فرشتة نجات ظاهر شده و به زیرکی خواسته اند نقش روسیه را در آلام وارده بر ملت ایران و شکست مشروطیت بزرگنمایی کنند. قضاوت با خوانندگان است. درباره نویسندگان این کتاب باید گفت، کارل ایی میر، از نیروهای کادر نشریه های نیویورک تایمز و واشنگتن پست است و مقالات متعددی در حوزه روابط خارجی نوشته است. شارین بلر برایزاک نیز قبلاً از مستندسازان شبکه خبری سیبیاس آمریکا بوده و در نگارش کتاب «مقاومت در برابر هیتلر: ملیدرد هارناک و ارکستر سرخ»۱۳ و «مسابقه سایه ها: بازی بزرگ و مسابقه امپراتوری در آسیای مرکزی» با کارل میر۱۴ همکاری داشته است.

اشغال ایران در شهریور 1320 آثار سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی گسترده ای با خود به همراه داشت که بررسی همه آنها به پژوهش و تحقیقات متعددی نیاز دارد. در این نوشتار تنها به پاره ای از آثار اجتماعی اشغال ایران توسط متفقین پرداخته می شود. سئوال اصلی این پژوهش این است که اشغال ایران چه تأثیری بر اجتماع ایرانی در سال ها و دهه های بعد داشته است؟ پاسخ اجمالی نگارنده به این پرسش این است که اشغال ایران در شهریور 1320 آثار و پیامدهای عمیق و مستقیمی در جامعه و اجتماع ایرانی بر جا گذاشته است. متفقین در شهریور 1320 به بهانه حضور مستشاران آلمانی به ایران هجوم آوردند. 1 اشغال ایران موجب گسیختن ساختارهای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی شد. هجوم ارتش های متفقین به خاک ایران، ناامنی و نگرانی گسترده ای را به وجود آورد و با فروپاشی دیکتاتوری رضاشاه، غالب امور از دست دولت مرکزی خارج شد. در این دوران، مردم ایران روزگار بسیار تلخی را تجربه کردند. خوشحالی ناشی از سقوط دیکتاتوری رضاشاه دیری نپایید و جایگزین این شادی، غمی بزرگ شد. حضور نیروهای خارجی، کمبود ارزاق، ناامنی و قحطی، بخش کوچکی از این غم بزرگ بود. اشغال ایران دارای آثار و پیامدهای اجتماعی متعددی است که می توان آنها را به دو بخش بلندمدت و کوتا همدت تقسیم کرد.

کودتایی که در سوم اسفند ۱۲۹۹ با ورود حدود ۲۰۰۰ قزاق تحت فرماندهی رضاخان میرپنج به تهران به وقوع پیوسته و سیدضیاءالدین طباطبایی در رأس کابینه آن قرار گرفت، برآیند شکست پروژه قرارداد ۱۹۱۹ و به گواهی اسناد و منابع موجود طرحی کاملاً انگلیسی بود. قراردادی که اساساً با مخالفت عامه مردم کشور و ایستادگی علما و مجتهدان در تهران و سایر شهرهای کشور با ناکامی روبرو شده بود،۱ دولت بریتانیا را که سخت مصمم بود حضور و نفوذ و سلطه استعماری خود در ایران را تحکیم و تداوم بخشد، بر آن داشت این هدف را با تشبث به طرحی دیگر که در عین حال کمتر شائبه دخالت آن کشور در امور داخلی ایران را به اذهان متبادر کند، به مورد اجرا بگذارد. گو این که در همان آغاز، دست پیدا و پنهان انگلیسیان در روند شتابآلود تحرکاتی که نهایتاً به وقوع کودتای تأسفبار سوم اسفند ۱۲۹۹ انجامید، دیده میشد، با این حال دولتمردان بریتانیایی به موفقیت طرح کودتا و تبعات آن در تداوم حضور و سلطة خود در ایران سخت امید بسته بودند. با سقوط کابینه میرزاحسن خان وثوقالدوله، در ۷ شوال ۱۳۳۸/۳ تیر ۱۲۹۹ برابر با ۱۲ ذیقعده ۱۳۳۷ نومید شدند، طرح کودتا به جد مورد توجه آنان قرار گرفت. وثوق الدوله که در ۲۴ شوال ۱۳۳۶/۱۱ مرداد ۱۲۹۷ برابر با ۳ اوت ۱۹۱۸ کابینه خود را تشکیل داده بود، سخت مورد توجه انگلیسیها قرار داشته و در طول دوران ریاست الوزرایی خود در راستای تأمین اهداف و خواستهای آن کشور در ایران از هیچ تلاشی فروگذار نکرده بود. پس از وثوق الدوله، میرزاحسنخان مشیرالدوله تشکیل کابینه داد که مخالف قرارداد بود. فتح الله خان رشتی از ۵ آبان ۱۲۹۹/۱۳ محرم ۱۳۲۹ برابر با ۲۷ سپتامبر ۱۹۲۰ تا هنگام کودتا در ۳ اسفند ۱۲۹۹/۱۳ جمادی الثانی ۱۳۳۹ برابر با ۲۲ فوریه ۱۹۲۱ دوبار پیاپی در رأس کابینه قرار گرفت. بدین ترتیب مقدمات کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹ حدود ۸ ماه طول کشید. با این حال در آغاز دولت مشیرالدوله هنوز محافلی در انگلستان امیدوار بودند، دولت با برگزاری انتخابات و تشکیل مجلس چهارم در راه تصویب نهایی قرارداد ۱۹۱۹ گام بردارد. اما این تصورات به زودی رنگ باخت و با افزایش دامنه تحرکات نظامی، سیاسی و امنیتی انگلستان در ایران و حضور افرادی مانند ژنرال آیرونساید در رأس قشون آن کشور در ایران و افزایش ارتباطات و مراودات او و دیگر نظامیان انگلیسی مانند کلنل اسمایث با فرماندهان قزاق در تهران، قزوین و برخی نقاط دیگر آشکار شد که انگلیسیها برای تداوم و تحکیم حضور خود در ایران، طرحهای جدیدتری را مورد توجه قرار داده اند. چنان که در اوایل صفر ۱۳۳۸/ آبان ۱۲۹۹ عین السلطنه در خاطراتش نوشته بود: «انگلیسی ها نقش بزرگی در پیش دارند. کارگرهای آنان همه جا کار می کنند. خبر دارم چند روز است در قزوین لیره عثمانی خریداری میکنند...». 

در این شماره سه سند بدون شرح آورده شده است.

اولین سند گزارشی است از سفارت ایران در کابل پیرامون تاراج میراث فرهنگی ایران مبنی بر اینکه اروپائیهای مقیم آنجا به قیمتهای گزاف مشغول خریداری کتاب های خطی مصور و قرآن شریف مذهب هستند. این قرآنها پیش از این در حملة افغانها به اصفهان به غارت رفته بود.

سند بعدی گزارشی است که احمد فرامرزی از اوضاع بحرین فرستاده است که در بخشی از آن به تخریب آثار ایرانی در آن دیار اشاره نموده، مینویسد: «قلعه دیوان که در جنوب شهر منامه واقع و می گویند که از بناهای نادرشاه است و قصر ییلاقی شیخ بوده خراب کرده...»

وی می نویسد: «انگلیسها برای بیاثر ساختن ادعای ایران نسبت به بحرین می خواهند یک اهمیتی به استقلال بحرین بدهند.»

و سند آخر فهرست اسامی افسران انگلیسی میباشد که در خدمت دیویزیون قزاق بوده اند. و برای آن از دولت قوام السلطنه تقاضای تشویق شده است.