گروههای تبشیری مسیحی در ایران تا پیش از شکلگیری دولت مقتدر و منسجم صـفویه به صورت پراکنده فعالیت میکردند. اوضاع نامساعد داخلی ایران در سالهای پیش از قرن دهـم هجری، نبود دولتهای مـقتدر مـرکزی و نابسامانیهای ناشی از تهاجم قوم مغول و تیمور به ایران، حضور جدی گروههای مبلّغ را محدود و حتی غیر ممکن ساخته بود. گزارشهای موجود تنها به حضور شمار اندکی از مبلغان مذهبی اشاره دارد که البته از نـتایج کارکرد آنان نیز خبری در دست نیست.
با شکلگیری دولت مرکزی و نیرومند صفوی در ایران بویژه در دوره شاه عباس اول، مبلغان مذهبی انگزیه بیشتری برای حضور در ایران یافتند. علاوه بر این، علاقه متقابل بین ایـران و اروپا بـرای ایجاد ارتباط مستمر سیاسی و تجاری زمینهساز گسیل مبلغان به ایران شد. پیشروی سریع عثمانیها در خاک اروپا و شکلگیری دولت شیعه مذهبی صفوی در ایران، اروپاییان را بر ان داشت تا برای ناامن نمودن پشت جبهه عـثمانی، ایـران را به متحد خود تبدیل کنند. در کنار نمایندگان متعدد سیاسی که در دوره صفویه به ایران میآمدند، ورود دستههای مختلفی از هیئتهای تبلیغی به ایران از دوره شاه طهماسب آغاز شد. سیاست تساهل مذهبی شاه عـباس بـویژه درباره مسیحیان، فضای مناسبی در اختیار مبلغین قرار داد. این گروه ها در ابتدا میبایست تنها در میان گروه های مسیحی ساکن در ایران تبلیغ نمایند و حق تبلیغ در میان مسلمانان را نداشتند. ولی با تثبیت موقعیت آنان، دامـنه فـعالیتشان مـسلمانان را نیز در بر گرفت و پا از دایره تـعهد بـیرون گـذاردند. با تغییر فضای داخلی ایران پس از صفویه، از شدت فعالیتهای تبلیغی کاسته شد، اما هرگز متوقف نشد و مجددا در دوره قاجاریه با جدیت بـیشتر و بـا بـرنامههای گستردهتری ادامه یافت. در قرن سـیزده و چـهارده هـجری با افزایش شمار گروههای تبلیغی، بر فعالیت آنها نیز افزوده شد. درحـالیکه تـا پیـش از این، به دلیل بهرهگیری از شیوههای مستقیم، امکان نفوذ و جذب مسلمانان وجود نداشت. بنابراین شـیوههای و روشـهای جـدید متناسب با جامعه ایران در رأس برنامههای تبلیغی قرار گرفت.
مجموعه فعالیتهای این گروهها در چـند بـخش قابل تفکیک است که در پس اقدامات بشردوستانه و خیرخواهانه صورت میگرفت. اما دورنمای این اقـدامات بـه خـوبی جلوههای تبلیغی و ترویجی آن را نشان میداد. این طبقهبندی به قرار زیر است:
1-کارهای فرهنگی، شـامل احـداث مدارس، ایجد چاپخانهها، انتشار کتاب و روزنامه.
2-فعالیتهای سیاسی، شامل حضور در ردههای مختلف اداری و سـیاسی کـشور در قـالب هیئتهای مختلف.
3-اقدامات اقتصادی، ورود در کارهای تجاری.
4-کارهای عام المنفعه شامل ایجاد بیمارستان و طبابت.
