زندگی سیاسی تیمور بختیار را می‌توان به سه دوره زیر خلاصه کرد: 1. دوره گمنامی که چون افسری شجاع در مناطق مختلف خدمت می‌کرد و درصدد اثبات شایستگی‌های خود بود؛ 2. دوران شهرت که با کودتای 28 مرداد و انتصاب به فرمانداری نظامی تهران آغاز می‌شود. بختیار در این دوره بسیاری از مخالفان حکومت و رقبای خود را از میان برداشت و به‌عنوان اولین رئیس ساواک، مابین سال‌های 1335 تا 1339، ماشین سرکوب‌گر ساواک را به راه انداخت. قدرت و ثروت بختیار در سال‌های آخر به اوج خود رسید و او بعد از شاه ‌مهم‌ترین مقام کشور بود؛ 3. دوره مبارزه با حکومت پهلوی که با طرد وی از دربار آغاز می‌شود. او در این دوره با تبعید از کشور تلاش کرد مخالفان حکومت پهلوی را بسیج و در جهت اهداف خود به‌کار گیرد، ولی به علت بی‌اعتمادی مخالفان حکومت به او، توفیقی به‌دست نیاورد و در نهایت به‌دست عوامل ساواک در دیاله عراق به قتل رسید.

در این مقاله زندگی و اقدامات نعمت‌الله نصیری (1357-1289) در دوران حکومت پهلوی بررسی شده است. نصیری در قامت یک عنصر نظامی وفادار به شاه، در مناصب گوناگون از فرماندار نظامی تهران و رئیس شهربانی، در زمان جنبش 15 خرداد، تا ریاست بر ساواک در مناصب اطلاعاتی و امنیتی حکومت پهلوی ایفای نقش کرد. سازمان ساواک 22 سال فعالیت داشت که بیشتر آن، یعنی حدود 14 سال، را نصیری رئیس بود. نصیری به‌رغم خدماتی که با سرکوب آزادی‌خواهان ایرانی برای تثبیت و تحکیم حکومت پهلوی انجام داد، به این دلیل که اقدامات ساواک یکی از علل نارضایتی نیروهای انقلابی بود، از ریاست ساواک برکنار و به سفیری ایران در پاکستان منصوب شد. اما اندکی بعد شاه برای درامان ماندن از امواج انقلاب، او را به کشور فراخواند و زندانی کرد. نصیری پس از انقلاب به دلیل اقدامات و جنایت‌هایی که کرده بود به اعدام محکوم شد.

با توجه به اغراق‌های صورت‌گرفته در منابع و رسانه‌های غربی و اپوزیسیون درباره اعدام‌های بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، در این مقاله به بررسی اعدام امرای ارتش شاهنشاهی پرداخته‌ایم. فرماندهان عالی‌رتبه ارتش شاهنشاهی دارای بیشترین مسئولیت‌های سیاسی و نظامی در حکومت پهلوی بودند و در واقع بخش مهم اعدام‌های بعد از انقلاب هم مربوط به این گروه بود. نتایج به‌دست‌آمده نشان داد که تعداد افراد اعدام‌شده از امرای ارتش کمتر از 45 نفر، از میان بیش از دو هزار تیمسار، بوده که فاصله زیادی با آمارهای اغراق‌آمیز منابع و رسانه‌های مخالف جمهوری اسلامی دارد. بررسی‌ها همچنین نشان داد که در پرونده این افراد اقداماتی از قبیل قتل و دستور به کشتن نیروهای انقلابی وجود داشته است. در مجموع، رویه رهبر انقلاب و شورای انقلاب از آغاز بر این بود که رفتارها قانون‌مدارانه و مبتنی بر احکام اسلامی باشد و از تندروی نیروهای چپ که به دنبال اعدام‌های حداکثری بودند، بکاهد. طبق آمار ارائه‌شده، این ملایمت در برخورد با عناصر باقی‌مانده از حکومت سابق در تاریخ انقلاب‌ها، بی‌‌سابقه بوده است.

در این مقاله به بررسی عملکرد نظری و عملی سید عبدالکریم هاشمی‌نژاد در نهضت انقلاب اسلامی پرداخته‌ایم. هاشمی‌نژاد از جمله مهم‌ترین چهره‌های مذهبی در نهضت انقلاب اسلامی است که بیشترین فعالیت‌های مبارزاتی را از خراسان پایه‌ریزی کرد. او ضمن فعالیت در حوزه مطبوعات و تألیف‌های متنوع، در انجمن‌های دینی و سیاسی مختلف همکاری‌هایی از قبیل سخنرانی، توزیع نشریه و پاسخ به شبهات دینی و سیاسی داشت. از جمله همکاری‌های تشکیلاتی او می‌توان به فعالیت در انجمن جوانان مسلمان بهشهر، کانون فرهنگی جوانان و کانون بحث و انتقاد دینی مشهد اشاره کرد. این همکاری‌ها ناشی از اعتقاد او به مبارزه تشکیلاتی علیه نظام استبدادی بود. وی ضمن مقابله با افکار و اندیشه‌های وارداتی، غربی، الحادی و مارکسیستی، به تبیین اندیشه اسلام در حوزه‌های مختلف پرداخت و برای تقویت هویت اسلامی در جامعه ایرانی تلاش کرد. هاشمی‌نژاد بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، فعالیت‌های فرهنگی و سیاسی خود را در مشهد پیگیری کرد و برای تثبیت انقلاب اسلامی با نهادهای انقلابی همکاری داشت. مقاله حاضر به روش توصیفی - تحلیلی و مطالعات کتابخانه‌ای - اسنادی انجام شده است.

در این مقاله بر اساس اسناد و منابع کتابخانه‌ای به فعالیت‌ها و مبارزات آیت‌الله حسین غفاری آذرشهری پرداخته‌ایم. آیت‌الله غفاری از جمله «روحانیان مبارز»ی بود که در حوزه علمیه قم، از آموزه‌های معنوی و انقلابی استادان این حوزه، به‌ویژه امام خمینی، بهره‌مند شد و ذیل گفتمان اسلامی به مبارزه با حکومت پهلوی پرداخت. او در این طریق بارها به زندان افتاد و در نهایت تحت شکنجه‌های سخت ‌‌مأموران ساواک به شهادت رسید.

در تحقیق حاضر با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی به تحلیل جریان تطهیر حکومت پهلوی در حوزه رسانه‌ای و سپس واکاوی فرمان «جهاد تبیین» از سوی رهبر انقلاب در حوزه تاریخ انقلاب اسلامی پرداخته‌ایم. پس از بررسی‌های به عمل‌آمده چنین به‌دست آمد که اولاً تهاجم ترکیبی شدیدی علیه تاریخ انقلاب اسلامی ایران آغاز شده است و ثانیاً در عرصه «جهاد تبیین» و مقابله با جریان تطهیر حکومت پهلوی می‌بایست سه گام اساسی حول محورهای تبیین ماهیت تطهیرکنندگان حکومت پهلوی، انتشار واقعیات دوران پهلوی و بیان دستاوردهای انقلاب اسلامی صورت گیرد.