در شکل‌گیری و پیشرفت مبارزات انقلابی طی سال‌های 1342 تا1357 ، کتاب رسانه‌ای مهم بود و بخشی اساسی از مبارزه به شمار می‌آمد. طی این سال‌ها، خلق آگاهانه و هدفمند کتاب برای مخاطب، بخشی از همّ مبارزان را مصروف خود کرده بود. این که چه مطلبی را چگونه باید نوشت تا به دست مخاطب برسد، اهمیت فراوان داشت. بدین‌سان برای سامان یافتن رابطه‌ای میان نخبگان و مخاطبان آنها، چاپخانه‌ها، مؤسسات نشر و کتابفروشی‌ها نیز فعال شدند؛ در نتیجه تاریخ کتاب در این دوره، با روندهای پویا و پیچیده سیاست و مبارزه پیوند خورد. در یک سوی این مبارزه، نخبگانی ایستاده بودند که کتاب را به عنوان ابزار و رسانه مبارزه انقلابی برگزیده بودند و در سوی دیگر، ساواک و دستگاه‌های حکومتی، سدها و موانع متعددی را برای ممانعت از برنامه‌های آنها ایجاد می‌کردند. این موانع، مجموعهای از طرح‌ها و اقدامات اداری، اطلاعاتی، امنیتی و انتظامی بود. رویارویی دو جبهه، را می‌توان مبارزه آگاهی و روشنایی با اختناق، انسداد و سرکوب خواند. مردمی بودن مبارزه، عمل به تکلیف و احساس مسئولیت، سبب تکثر، وسعت، تنوع و پیچیدگی در شیوه‌های خلق پیام و رساندن آن به مخاطب در بستری از خلاقیت و پویایی شده بود. جبهه مقابل با استظهار به شکل‌های مختلف قدرت، از ممنوعیت، محدودیت و حذف، بهره می‌برد. سرانجام مبارزات مستمر فرهنگی، به انقلابی سیاسی و اجتماعی منجر شد و تمام تمهیدات، سیاست‌ها و طراحی‌های حکومتی را درهم شکست. هدف اصلی این نوشتار، به‌دست دادن محورهای مهم در تاریخ کتاب و نقش آن در مبارزات انقلابی بر بنیاد اسناد ساواک طی سال‌های 1342 تا 1357 است.
