در این پژوهش، با شیوه جمع‌آوری کتابخانه‌ای - اسنادی و روش توصیفی - تحلیلی به بررسی مواضع آیت‌الله سید محمدحسین طباطبایی و نسبت او با نهضت انقلابی امام خمینی در سال‌های 1340 تا 1357 پرداخته‌ایم. آیت‌الله طباطبایی در نخستین ماه‌های شروع نهضت اسلامی، با امام خمینی همراه شد. در این مقطع، امضای او پای چند بیانیه دیده می‌شود. بعد از تبعید امام از ایران، او در عین توجه و تمرکز به مسائل علمی، با مبارزان سیاسی ارتباط داشت. حمایت از مجاهدان فلسطینی و بی‌توجهی به خواسته‌های حکومت پهلوی برای همکاری با آن، ازجمله مواضع سیاسی آیت‌الله طباطبایی در این دوره بود. در ایام منتهی به پیروزی انقلاب اسلامی نیز وی همراهی خود را با جریان نهضت اسلامی نشان داد و پس از اهانت روزنامه اطلاعات به امام خمینی در 17 دی 1356، به حمایت از امام خمینی پرداخت. آیت‌الله طباطبایی همچنین با تربیت شاگردانی چون آیت‌الله بهشتی، مطهری و مصباح‌یزدی در پیروزی انقلاب اسلامی سهیم بود.

حسین فاطمی از جمله اعضای جبهه ملی بود که پیش از دیگر اعضا به اندیشه تغییر نظام سیاسی از سلطنت پهلوی به یک نظام سیاسی جدید رسید. اما این ایده به سه دلیل زیر به سرانجام نرسید و در مباحث تاریخ معاصر نیز چندان به‌چشم نیامد: 1. شرایط اجتماعی و سیاسی ایران هنوز فراهم نبود، 2. در خود جبهه ملی نوعی اندیشه محافظه‌کاری در دفاع از سلطنت وجود داشت و فاطمی در اقلیت بود و 3. فاطمی نیز این اندیشه را دیرهنگام و در روزهای پیش از کودتا مطرح کرد. در این مقاله به بررسی بخشی از آرای سیاسی سید حسین فاطمی و دلایل عدم موفقیت ایده او در تغییر نظام سیاسی سلطنتی در روزهای پیش از کودتای 28 مرداد 1332 پرداخته‌ایم.

 موضوع مقاله پیش رو موضوع بررسی نقش طیب حاج رضایی در وقایع سال 1342 و به خصوص قیام خونین پانزدهم خرداد و پاسخ به این پرسش است که چه عللی موجب روی‌گردانی طیب حاج‌رضایی از رژیم پهلوی و همراهی با نهضت امام خمینی(ره) شد؟ کاملاً مشخص است که مراحل پاسخ دادن به پرسش طرح شده، نشانگر زاویه دید نویسنده نسبت به موضوع مقاله است و این تفاوت در زاویه دید، تفاوت پاسخ‌ها را در پی دارد. بر همین مبنا، برای پاسخ دادن به این پرسش، سعی گردیده است تا از روزنه اقتصادی و جامعه‌شناختی به موضوع نگریسته شود و آن دسته از عوامل که با این دو رویکرد مرتبط است مورد بررسی قرار گیرد.