این مقاله برای برآورد تلفات قحطی، جمعیت ایران را قبل و بعد از قحطی با هم قیاس میکند. نخستین سرشماری جمعیت ایران در 1956، 35 سال بعد از آغاز حکومت پهلوی صورت گرفت.1 در نبود ارقام آماری در سالهای قبل از این تاریخ، میباید بر تخمینهای افراد معاصر آن دوره، اعم از خارجی و ایرانی، گزارشهای دیپلماتیک، و مقالات بسیار معدود پژوهشی تکیه کرد که تلاش داشتهاند جمعیت کشور در دو دهه نخست قرن بیستم را تخمین بزنند. این فصل نخست به مرور و نقد این مطالعات متأخر، از جمله افزایش شهرنشینی و افزایش مهاجرت به کشورهای همسایه و فراتر خواهد پرداخت که کاملاً با گمانه‌های حاکی از یک جمعیت کمابیش ثابت در تناقض هستند و نیز این که جمعیت ایران در 1910 بسیار بیشتر از رقم مورد نظر این مطالعات بوده است. قطعاً شایان توجه است که این نتایج برای مدتها مورد نقد و چالش واقع نشده است. این مقاله سپس با استفاده از ارقام جمعیتی که در اسناد وزارت خارجه ایالات متحده و منابع آمریکایی ذکر شده، میزان تلفات ایران را در اثر قحطی و مرض در جنگ جهانی اول درمی‌یابد. این نتایج نشان میدهند در نگاهی محافظهکارانه بین 8 تا 10 میلیون ایرانی، و شاید بیشتر، در طول قحطی جان باختهاند. قحطی 1919-1917 احتمالاً بزرگترین فاجعه تاریخ ایران و شاید بزرگترین قتل عام قرن بیستم است. این که این امر نزدیک به یک قرن مکتوم مانده است آدمی را بدگمان می کند که فجایع پنهان دیگری نیز هست که هنوز کشف نشده است.
