انجمن قلم ایران به سال ۱۳۳۶ ش در زمان حکومت محمدرضا پهلوی و به عنوان شعبه ای از انجمن بین المللی قلم PEN) در ایران تأسیس شد. این انجمن زمانی در ایران موجودیت یافت که تنها چهار سال از کودتای امریکایی ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ می گذشت. محمدرضا پهلوی در آن زمان با بهره گیری از عناصر نظامی و پشتیبانی های سیاسی  اطلاعاتی امریکا و انگلستان توانست پس از دورای پرتنش، حکومت خود را به ثبات نسبی برساند. این حکومت، مصداق نظام دیکتاتوری سلطه طلب و وابسته ای بود که بر تمام نهادهای فرهنگی، سیاسی جامعه نظارت کامل داشت. در حالی که PEN پس از جنگ جهانی اول به منظور مبارزه با سانسور و اختناق در حکومت های دیکتاتوری و برای حمایت از حقوق نویسندگان و اشاعه آزادی قلم و فکر به وجود آمده بود. در آغاز مطالعه و بررسی پیرامون انجمن قلم، این سئوال پیش می آید که چگونه شعبه ای از انجمن PEN در کشوری مانند ایران تأسیس شده که سلطنت مطلقه بر آن حاکم است؟ و چرا زین العابدین رهنما، یکی از روزنامه نگاران و سیاستمداران حرفه ای وابسته به حکومت پهلوی، که سالیان متمادی در ارکان سیاسی و اجرایی سلطنت پهلوی خدمت می کرد و پسران خود را نیز به پست های سیاسی رساند، به تأسیس این انجمن اقدام کرد و دبیرکل آن شد؟ مقاله حاضر که با هدف تبیین ماهیت و عملکرد انجمن قلم ایران تدوین شده است، درصدد پاسخ گویی به این پرسش ها است: ۱. چگونگی شکل گیری انجمن بین المللی PEN و عملکرد آن. ۲. مؤسسین و نخستین اعضای انجمن .PEN