دکتر سیدحسین فاطمی یکی از نویسندگانی است که فعالیت مطبوعاتی، او را به سمت کنش‌های سیاسی و نقد عملکرد دولت‌های عصر خود رهنمون ساخت. سال 1328 جهت برگزاری انتخابات آزاد دوره شانزدهم مجلس شورای ملی با اقدامات او «جبهه ملی ایران» تشکیل شد و کمی بعد «ملی کردن صنعت نفت» را برای استیفای حقوق ملت از استعمار کهن پیشنهاد کرد. با آغاز نخست‌وزیری محمد مصدق، وی برای قلم فاطمی و رویکرد وی، سهم و نقش بیشتری قائل شد و در حساس‌ترین مراحل قطع مناسبات با دولت انگلیس، با انتخاب فاطمی به عنوان سخنگو و معاون سیاسی- پارلمانی و سپس وزیر خارجه، ویژگی‌های عمل‌گرا و بیگانه ستیز فاطمی را برجسته‌تر ساخت. این مقاله با محوریت پاسخ به سوال «عملکرد دکترفاطمی به عنوان وزیرخارجه در دولت ملی چگونه بود؟» شکل گرفته و به این نتیجه رسیده است که دکتر فاطمی طی برنامه‌ای مدون و براساس نظم جدید، با جایگزین کردن شایسته‌سالاری به جای ساختار سنتی و موروثی، تحولی گسترده در این وزارت‌خانه پدید آورد. وی با ابتناء بر سیاست خارجی دکتر مصدق، قطع مناسبات سیاسی با انگلیس را تعقیب کرد و درصدد برآمد کشورهای منطقه را با سیاست موازنه منفی دولت ملی همسو گرداند.
