در این مقاله به بررسی عوامل تأثیرگذار بر شخصیت و ساخت فکری آیتالله مرتضی مطهری پرداختهایم. آیتالله مطهری از اندیشمندان و شخصیتهای تأثیرگذار تاریخ معاصر ایران است که عامل «اراده» بیش از عوامل دیگری چون «وراثت» و «محیط» در ساخت فکری و شخصیتی او تأثیر داشته است. مجالست و تأثیرپذیری فکری از استادان صاحبنام حوزههای مشهد و قم، حضور در دانشگاه تهران و تعامل با جریانهای فکری گوناگون، اندیشهورزی در باب فرهنگ و تمدن غرب، مواجهه با متفکران نواندیش و همچنین مواجهه با جریانهای متحجر و التقاطی، عواملی هستند که از مطهری چهرهای متفاوت و در عینحال دغدغهمند نسبت به جامعه ایرانی ساخته است.