یاشار شاه بیگلو
در 19 شهریور 1354 روزنـامه کـیهان در خـبری با عنوان «شاهنامه مجسمههای تهران تهیه شد» اعلام کرد که تا سال مزبور در تهران 84 پیـکره و مجسمه وجود داشته است. این آمار را اداره کل زیباسازی شهردای تهران تهیه کرده بـود. از 84 پیکره و مجسمه شناسایی شـده، 18 پیـکره از محمد رضا شاه پهلوی؛ 12 پیکره از رضا شاه پهلوی؛ یک پیکره از رضا، فرزند محمد رضا پهلوی ساختهشده بود. این خبر از وجود 77 مجسمه و 14 بنای یاد بود و 11 نقش برجسته در تهران نیز خبر داده، قدیمترین و جـدیدترین (از لحاظ نصب) و بلندترین مجسمه و یادبود را معرفی میکرد: قدیمترین آنها مجسمه زنی در پارک جوادیه (تهران پارس) بود که بیش از 54 سال قبل از آن، یعنی حدود 1300 ش، نصب شده بود. جدیدترنی آنها نیز لوحهای بود که در 9 شهریور 1353 در پارک فـرحآباد نـصب شده بود. پیکره محمد رضا پهلوی، نصب شده در استادیوم امجدیه (شهید شیرودی فعلی) نیز بلندترین مجسمهای بوده که 5/3متر ارتفاع داشت. در میان بناهای یادبود هم برج شهیاد آریا مهر (آزادی فـعلی وقـاع در میدان آزادی) با 45 متر ارتفاع، بلندترین آنها بوده است. براساس گزارشها و اسناد، اداره و کمیسونهای ویژهای برای تهیه، نصب و نگهداری مجسمهها و پیکرهها تشکیل شده وظایفی را به عهده داشتند. از جمله اینها، «کمیسون نـصب مـجسمه و بناهای یادبود» در وزارت فرهنگ (فرهنگ و هنر بعدی) بود. اصلیترین وظیفه و فعالیت آن، نظارت برکار تهیه و نصب مجسمه، پیکره و بناهای یادبود در معابر و میادین عمومی شهرهای مختلف کشور بود. این کمیسیون زیر نـظر وزیـر فـرهنگ فعالیت م کرد و مدتی غلامحین رگـام دبـیری آن را بـه عهده داشت. از اعضای آن هم میتوان لیلیت طریان، ژیلا مبصر و کاظم شهراسبی را نام برد. پیشنهاد ساخت، تعویض و یا نصب مجسمه در یکی از مـیادین مـشهور و مـهم شهرها به وزارت فرهنگ و یا سازمان اطلاعات و امـنیت کـشور (ساواک) میرسید و پس از بررسی، تصمیمگیری نهایی میشد. از جمله: الف) مشکین شهر: در اواخر شهریور 1349 مقدم، مدیر کل اداره سوم (325) ساواک در نامهای به ریـاست سـاواک اسـتان سوم آذربایجان شرقی (تبریز) تقاضا کرد پیکره محمد رضا پهـلوی در شهرستان مشکین شهر، به علت متناسب نبودن آن، عوض شود.. این مقاله به اقدامات دولت و تدابیر محمدرضاشاه برای خلق بناهای یادبود و نصب مجسمه و پیکره از خود در سرتاسر کشور می پردازدد
تهران، خیابان شهید دستگردی (ظفر)، نبش گوی آبادی، پلاک 75 تلفن 26705079 - 26705089
© کلیه ی حقوق مادی و معنوی متعلق به موسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی می باشد.