نویسنده نامدار عراقی، علی‌الخاقانی که چندین تذکره پربرگ و بار از دستچین آثار ادبای عراق آراسته و کتاب‌های ارزشمند دیگری هم دارد، در تذکره معروف دوازده جلدی‌اش موسوم به شعراءالغری یا النجفیات که سرگذشت‌ها و خاطره‌ها و نمونه‌هایی از سروده‌های شاعران و ادیبانِ نجف (بیشترشان عالم و فقیه و درس دین‌خوانده) را گرد‌آورده، هنگام یاد کردن از آیت‌الله سید هبة الدین (محمدعلی) شهرستانی و برشمردنِ نسب و دانش و ادب وی، نوشته‌ای کوتاه از او پیرامون مشروطیت را نیز می‌آورد. الخاقانی توضیح داده که: «سهم بزرگی از تاریخ اندیشه در نجف مربوط به بحث‌های مشروطه‌خواهی و استبداد است و بدین سبب، خاطرات سیدمان را که یافتم بر آن شدم تا هرچه پیرامون این موضوع در آن آمده است را دقیقاً اینجا بیاورم». علامه شهرستانی در کنار سرگذشت حمایت علمای نجف از عدالت‌خواهان تهران، ماجرای دیگری هم روایت می‌کند که همان روزها در کربلا رخ داده و به کشتار جمعی از ایرانیان انجامیده است. تفاوت شهرستانی با بیش‌ترِ روایتگران این رویدادها، یکی در آنست که وی اهل عراق عرب و با اوضاع نجف و کربلا از نزدیک آشنا است؛ و چهره‌ای از مشروطیت را توصیف کرده که در عراق دیده می‌شده؛ و مهم‌تر اینکه خودش در جناح‌بندی‌های مشروطه‌خواهان ایران، سود و زیان شخصی نداشته و اگر مهرورزیهای او به استادش مرحوم آخوند خراسانی را به پای جانبداری‌اش نگذاریم، خواهیم گفت که کوشیده تا حق انصاف را به‌جا آورد.
