مرتضی برشنده
آخرین مرحله در نزدیکی روابط ایران و آمریکا، با آغاز ریاست جمهوری نیکسون شکل گرفت. ریچارد نیکسون و محمدرضاشاه از سالهای قبل با هم روابط دوستانه و بسیار نزدیکی داشتند، چرا که نیکسون در ماجرای کودتای 28 مرداد به عنوان معاون رئیس جمهور وقت آمریکا، نقش تعیی نکننده ای در بازگشت شاه به قدرت ایفا کرده بود و این مسئله باعث شده بود تا رابطه این دو بسیار صمیمی و دوستانه باشد. البته شرایط جهانی و منطقه ای هم در آن زمان به نحوی بود که این نزدیکی را اجتناب ناپذیر می نمود. نیکسون در حالی به کرسی ریاست جمهوری تکیه زد که شکاف بزرگی بین اقشار مختلف ملت آمریکا ایجاد شده بود، و رکود اقتصادی در داخل و جنگهای برون مرزی، ایالات متحده را با وضعیتی بحرانی مواجه ساخته بود و او با وعده حل این معضلات به کاخ سفید راه یافت. بنابراین با توجه به شرایط داخلی آمریکا، تهدیدهای بین المللی و همچنین شرایط داخلی ایران، این روابط به بالاترین سطح خود در زمینه های سیاسی، اقتصادی و نظامی رسید. در این مقاله سعی شده بر تأثیر این شرایط در گسترش روابط نظامی که از قضا مهم ترین وجه ارتباطی ایران و آمریکا در این دوره بود، پرداخته شود. این مقاه در دو فصل تنظیم گردیده که در فصل اول به عواملی که بر گسترش روابط نظامی ایران و آمریکا در این دوره اثر گذاشته، پرداخته شده که به دو دسته داخلی و خارجی تقسیم بندی شده است. در بخش عوامل داخلی، به ساخت قدرت در ایران و همچنین علاقه مفرط شاه به نظامیگری و خرید اسلحه اشاره شده و در بخش عوامل خارجی به مواردی چون: جنگ آمریکا با ویتنام و خروج انگلیس از خلیج فارس که منجر به شکل گیری دکترین نیکسون گردید، همچنین سفر نیکسون به ایران و افزایش بهای نفت که به افرایش صادرات اسلحه آمریکایی به ایران منجر شد و بالاخره وجود منافع مشترک پرداخته شده است. در فصل دوم، پیامدهای افزایش روابط نظامی بین این دو کشور، مورد بررسی قرار گرفته که به سه بخش تفویض ژاندارمی منطقه خاورمیانه به ایران، افزایش مستشاران نظامی آمریکایی در ایران و بالاخره ظهور دلالان اسلحه و به تبع آن بروز فساد در جامعه ایران، تقسیم شده است.
تهران، خیابان شهید دستگردی (ظفر)، نبش گوی آبادی، پلاک 75 تلفن 26705079 - 26705089
© کلیه ی حقوق مادی و معنوی متعلق به موسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی می باشد.