مقاله‌ی حاضر به بررسی روابط ایران و آلمان از آغاز دوره پهلوی تا پایان مقطع جنگ جهانی دوم (1324-1304 ه ش) می‌پردازد. این روابط در طی دوره مذکور با فرازونشیب‌های زیادی همراه بوده است. به‌طورکلی بعد از روی‌کارآمدن رضاشاه و درنتیجه‌ی اتخاذ سیاست گرایش به نیروی خارجی سوم و اجرای برنامه‌های نوسازی ازسوی وی و نیز مسئله بازسازی خرابی‌های ناشی از جنگ جهانی اول در آلمان، روابط دو کشور در زمینه‌های مختلف گسترش یافت، تا این‌که در مقطع زمانی جنگ جهانی دوم به قطع روابط انجامید. در این پژوهش، ابتدا خلاصه‌ای از روابط ایران و آلمان تا قبل از به‌قدرت‌رسیدن رضاشاه بیان می‌شود، سپس این روابط در دوره حکومت این پادشاه مورد بررسی قرار می‌گیرد و در ادامه، به چگونگی روابط دو کشور در مقطع زمانی جنگ جهانی دوم پرداخته می‌شود. لازم‌به‌ذکر است که در این مقاله از روش توصیفی – تحلیلی استفاده شده است.

 هدف این مقاله، بررسی چگونگی رابطه میان ساختار حکومت در عصر پهلوی ‌دوم و بحران مشروعیت این رژیم است و اینکه چگونه تمرکز منابع قدرت در حکومت محمدرضاشاه، به بحران مشروعیت و فروپاشی رژیم وی کمک نمود. به اعتقاد مقاله، به‌طور کلی یک نظام سیاسی آنگاه از مشروعیت و دوام برخوردار خواهد بود که بتواند از میزان کنترل و تمرکز بر منابع قدرت کاسته و به خواسته‌های مشروع جامعه از جمله تقاضای مشارکت سیاسی توجه نماید و در مقابل، در صورتی که حکومت کنترل ابزارهای قدرت را در اختیار بگیرد و نسبت به پاسخگویی به خواسته‌های جامعه بی‌توجه گردد، مشروعیت و استمرارش را از دست خواهد داد. وضعیت اخیر، به‌طورکلی از جمله خصیصه‌های اکثر نظام‌های اقتدارگرای شخص‌محور (نئوپاتریمونیال) شمرده می‌شود. از این‌رو حکومت محمدرضاشاه را می‌توان در این طیف از نظام‌های سیاسی قرار داد. ساخت قدرت سیاسی در عصر پهلوی ‌دوم، به‌طور کلی حکایت از ساخت آمرانه‌ای می‌کرد که شخص شاه در رأس هرم، تمامی قدرت را به تنهایی در انحصار خود داشت و به بازیگر اصلی عرصه سیاست در کشور تبدیل شده بود. در این سیستم، شاه برای اجرای منویات و تحکیم قدرتش تمامی ابزارها و منابع قدرت را نزد خود متمرکز ساخته بود و از حمایت‌های گسترده آمریکا نیز بهره می‌برد. اما نکته اساسی این است که تمرکز قدرت، به‌جای آن‌که به ثبات و دوام رژیم کمک نماید، موجبات فروپاشی آن را فراهم کرد. این انحصار قدرت، در مجموع از توزیع منطقی منابع قدرت در بین گروه‌ها و طبقات اجتماعی، و همچنین بین حکومت و جامعه جلوگیری به عمل آورد و فضای سیاسی حاکم بر کشور را به انسداد کشانید. بر این اساس، نادیده‌گیری خواسته‌های مدنی جامعه از سوی رژیم، باعث به وجود آمدن شکافی عمیق میان حکومت و جامعه و در نهایت بحران مشروعیت رژیم و شخص شاه شده و در نهایت نظام سلطنتی را به نابودی کشانید.